Wat is een open rug?

Het ruggenmerg van je baby ontwikkelt zich in de eerste 4 weken in de baarmoeder in een geultje in de rug. Dit geultje sluit zich dan normaal gesproken tot een soort buis die in de rug zakt. Deze buis heet de neurale buis. Deze buis verbindt de hersenen van de baby met de rest van het lichaam. Bij een open ruggetje ontwikkelt deze neurale buis zich niet goed en blijft de rug op sommige plaatsen open.

Er zijn twee verschillende vormen van een open rug:

• Spina bifida aperta: deze vorm is bij de geboorte direct zichtbaar, waarbij je een soort vochtblaas of wond zult zien op de rug van de baby. Vaak zijn bij deze variant de zenuwen ernstig aangepast waardoor complicaties kunnen optreden. Dit is de ernstige vorm van een open rug.
• Spina bifida occulta: bij deze variant is het open ruggetje ‘verborgen’. De huid is hierbij over de plek gegroeid, waardoor je de open plek niet ziet. Deze vorm gaat vaak onopgemerkt voorbij, en vele klachten komen pas opspelen op latere leeftijd. Dit is een minder ernstige vorm van een open ruggetje.

Oorzaak open ruggetje

Het is niet bekend waardoor een open ruggetje precies veroorzaakt wordt. Erfelijkheid kan hierbij een rol spelen: een baby heeft meer kans erop als het eerder in de familie is voorgekomen. Daarnaast kan diabetes bij de moeder een verhoogd risico op een open ruggetje veroorzaken, of als ze medicijnen tegen epilepsie slikt.

Open ruggetje voorkomen

Het voorkomen van een open ruggetje wordt vaak geassocieerd met het slikken vanfoliumzuur. Van foliumzuur is bekend dat dit de kans op een open rug aanzienlijk verkleint, want dit middel is erg goed voor de ontwikkeling van het zenuwstelsel van de baby. Maar het maakt de kans op een open ruggetje niet onmogelijk.

Om de kans erop wel te verkleinen, wordt sterk aangeraden foliumzuur zo snel mogelijk te slikken zodra je erachter komt dat je zwanger bent, het liefste al wanneer je besluit dat je zwanger wilt worden! In de eerste 4 weken van de zwangerschap wordt namelijk het centraal zenuwstelsel aangelegd. In deze periode is foliumzuur dus erg belangrijk.

Gevolgen open ruggetje

Een open ruggetje kan voor verschillende gezondheidsproblemen zorgen. Welke problemen dit precies zijn, ligt aan welke zenuwen zijn aangetast en in welke mate. Complicaties zoals epilepsie, waterhoofd, gevoelsstoornissen, hersenaandoeningen, complicaties in de botten, gewrichten en spieren, complicaties in de darmen of maag, oorproblemen, oogproblemen, allergieën, motorische stoornissen en verlammingsverschijnselen behoren allemaal tot mogelijke gevolgen.

Diagnose open ruggetje

• Voor de geboorte

Soms kan al tijdens de zwangerschap worden vastgesteld of de baby spina bifida heeft. Dat wordt gedaan met echoscopisch onderzoek waarbij de wervelkolom kan worden gezien. Er wordt dan gekeken of er een holte op de rug aanwezig is. Dit moet worden gedaan tussen de 16e en 20e week van de zwangerschap.

Ook met een bloedonderzoek bij de moeder, een zogenaamde tripe-test, kan verhoogde kans op een open ruggetje worden vastgesteld. Voor meer duidelijkheid zal er dan ook een echoscopisch onderzoek of een vruchtwaterpunctie worden gedaan.

• Na de geboorte

Soms kan een open ruggetje niet tijdens de zwangerschap worden opgespoord, en kan dit alsnog na de geboorte worden gedaan. Een spina bifida aperta is meestal gemakkelijk in de eerste dagen na de bevalling zichtbaar. Er wordt vervolgens door kinderspecialisten gekeken naar welke zenuwen zijn aangetast en in welke mate. Bij een vermoeden van een spina bifida occulta zal de baby ook worden onderzocht, maar vaak wordt een verborgen open ruggetje pas op latere leeftijd ontdekt.

Behandeling open ruggetje

Een open ruggetje is te behandelen door het sluiten van de rug, vaak al een paar dagen na de geboorte. Na deze operatie mag de baby vaak weer na 3 weken naar huis. Ook moeten de complicaties die veroorzaakt zijn door het open ruggetje moeten behandeld, wat voor iedere baby anders is.