De ruggenprik

De ruggenprik behoort tot de mogelijkheden van pijnstilling tijdens de bevalling. Bijna alle ziekenhuizen hebben de mogelijkheid tot het gebruik van een ruggenprik. De ruggenprik wordt door een anesthesioloog uitgevoerd. Waar dit gebeurt verschilt per ziekenhuis. Dit kan gebeuren op de verloskamer, de verkoeverkamer, de operatiekamer en in sommige ziekenhuizen komen ze gewoon naar de afdeling.

Wanneer wordt een ruggenprik gegeven?

De procedure voor het plaatsen van een ruggenprik duurt van begin tot eind ongeveer een half uur. Daarnaast duurt het ongeveer 5-20 minuten voordat je het effect begint te merken. Precies dit is de reden dat het zo kan zijn dat een ruggenprik geen logische keuze meer is, wanneer bijvoorbeeld de ontsluiting al ver is gevorderd.

Tijdens het verdere verloop van de bevalling worden je bloeddruk, polsslag, urineproductie en soms ook het zuurstofgehalte in je bloed regelmatig gecontroleerd en wordt ook in de gaten gehouden of de pijnstilling voldoende is. Uiteraard worden ook de functies van je baby in de gaten gehouden. Geef altijd aan wanneer je je niet goed voelt. Het kan zo zijn dat je last krijgt van hoofdpijn, duizeligheid en eventueel een verhoging van je temperatuur.

Hoe gaat de ruggenprik in z'n werk?

Je zit voorovergebogen of je ligt op je zij terwijl de anesthesioloog prikt. Hou je rug zo bol mogelijk en blijf, ook al heb je weeën zo stil mogelijk zitten. Doordat je een bolle rug maakt wordt de ruimte tussen de ruggenwervels groter en beter bereikbaar.

De plek van de ruggenprik wordt schoongemaakt en verdoofd met een dunne naald. Op deze plek wordt een holle naald met een klein slangetje (katheter) ingebracht tussen de ruggenwervels in de epidurale ruimte. Dit doet geen pijn maar je voelt wel druk. Vervolgens wordt de holle naald eruit gehaald en blijft katheter zitten. De katheter is zo dun en soepel dat je er zonder problemen op kan liggen. Via de katheter wordt de verdovende vloeistof ingebracht en worden de zenuwen tijdelijk uitgeschakeld.

De hoeveelheid verdoving wordt tijdens het persen soms verlaagd of gestopt zodat het gevoel in de benen weer iets terugkomt en je ze vast kan pakken en beter voelt hoe je moet persen.

Voordelen van pijnstilling met een ruggenprik

• Je bewustzijn wordt niet beïnvloed zoals door morfine-achtige stoffen.
• De meeste vrouwen voelen helemaal niets meer van de weeën.
• Er zijn geen nadelige gevolgen voor het geven van borstvoeding.
• Het werkt ontspannend door het gebrek aan pijn, wat de ontsluiting kan bevorderen.
• De kans op ernstige complicaties is erg klein.

Nadelen van pijnstilling met een ruggenprik

Voor je baby

• Wanneer je bloeddruk daalt vanwege de verdoving kan de zuurstofvoorziening naar de placenta (moederkoek) tijdelijk afnemen. Dit kan effect hebben op je baby. Het is soms nodig om medicijnen te geven om de bloeddruk weer te verhogen.
• Epidurale pijnstilling kan koorts veroorzaken. De arts weet dan niet of dit komt door de ruggenprik of omdat er toch een infectie speelt. Hierom zul je bij koorts vaak behandeld worden met antibiotica. Als je baby geboren is, kan het zijn dat deze ook behandeld moet worden met antibiotica. Er is dan ook een kans dat je samen met je baby wat langer in het ziekenhuis moet blijven.

Voor jou als moeder

• Je kunt niet rondlopen en blijft op bed omdat je geen goed gevoel meer hebt in je benen,
• Doordat je niet goed voelt of je moet plassen is het nodig om een blaaskatheter in te brengen. Deze wordt na de bevalling weer verwijderd. De kans op een blaasontsteking na de bevalling neemt hierdoor wel wat toe. Wees hierop attent tijdens de kraamperiode.
• Je kan koorts krijgen door de ruggenprik. Wanneer dit gebeurt kan antibiotica behandeling nodig zijn.
• Door de ruggenprik kan de ontsluiting op gang komen, maar kan er ook voor zorgen dat de weeën afzwakken. Dan kan er oxytocine worden gegeven om de weeën weer te stimuleren.
• Niet elk ziekenhuis heeft de mogelijk tot pijnstilling via de epidurale ruggenprik.
• Bij ongeveer 5 van de 100 vrouwen is de pijnstilling door een ruggenprik onvoldoende.
• Je hebt nog tot een tijdje na de bevalling geen of minder gevoel in je benen. Dit kan enkele uren duren.
• Ongeveer 1 tot 2 van de 100 vrouwen krijgen last van hoofdpijnklachten. Deze hoofdpijn is anders dan een ‘gewone’ hoofdpijn omdat de pijn minder wordt bij plat liggen en verergert bij overeind komen. Meestal verdwijnt ze hoofdpijn binnen een week. Heel soms moet dit worden behandeld door een anesthesist.

Een ruggenprik geeft geen hogere kans op een keizersnede of vacuümgeboorte.

Laat je te allen tijde van tevoren goed inlichten zodat je hier ook een bewuste keuze in kan maken en je precies weet wat er gaat gebeuren. Uiteraard zal je verloskundig zorgverlener je ondersteunen in de keuze en advies geven afhankelijk van de fase van het baringsproces. Overleg dit goed met je verloskundige en de andere betrokken zorgverleners en neem dit op in je geboorteplan.

Andere mogelijkheden van pijnstilling met medicijnen

Pethidine als pijnstilling

Pethidine is een morfine-achtige stof en heeft een sterk pijnstillend effect. Je kunt hierdoor beter ontspannen en de pijn beter opvangen. Het is pijnstillend en ontspannend, maar verdooft niet helemaal. De pijn wordt afgezwakt, maar verdwijnt niet volledig. Het middel wordt via een injectie toegediend, werkt binnen een kwartier tot een half uur en is twee tot vier uur werkzaam.

Remifentanil met een pompje

Remifentanil is een morfine-achtig stof die sneller, sterker, maar korter werkt dan Pethidine. Je krijgt Remifentanil toegediend via een infuus met een pompje eraan wat je zelf kunt bedienen. Remifentanil is niet geregistreed als gangbaar middel bij een bevalling. Je moet daarom altijd toestemming geven voordat het kan worden gebruikt.

Lachgas

Lachgas is een mengsel van distikstofoxide (=lachgas) en zuurstof. Door het lachgas in te ademen wordt de pijn minder. Het is nog niet helemaal duidelijk hoe lachgas werkt, maar het idee is dat de pijnsignalen naar de hersenen stagneren. Wat wel duidelijk is is dat vrouwen een stuk minder pijn hebben bij de bevalling. Bij ongeveer de helft van de vrouwen is geen andere pijnstilling nodig tijdens de bevalling.

Soms zijn bepaalde vormen van pijnstilling niet in ieder ziekenhuis mogelijk. Bespreek je wensen met je verloskundige. Zij kan je adviseren welke mogelijkheden er zijn in de regio waar jij woont.

Deel jouw ervaringen en vind steun in onze communities