Plots overlijden tijdens slapen

Het plots overlijden van een ogenschijnlijk gezonde baby wordt ook wel het sudden infant death syndroom (SIDS) of wiegendood genoemd. Dat gebeurt tijdens het slapen, zonder duidelijke oorzaak. Dit komt meestal bij baby’s na de eerste maand en voor de eerste verjaardag. In Nederland worden vijftien tot twintig kinderen per jaar getroffen door wiegendood: best zeldzaam dus. De kans dat dit na het eerste levensjaar gebeurt, is nog kleiner. Het wordt dan het sudden unexpected death in childhood (SUDC) genoemd.

Waar wordt wiegendood door veroorzaakt?

Er wordt tot nu aangenomen dat wiegendood of SIDS wordt veroorzaakt door een samenkomst van oorzaken, zoals de kwetsbaarheid van het kind, het ontwikkelingsstadium en risicofactoren, die verder in dit artikel nog aan bod zullen komen.

Nieuw onderzoek in medisch tijdschrift The Lancet heeft nu nog een mogelijke oorzaak voor wiegendood uitgewezen. Dat onderzoek werd geleid door dr. Carmel Harrington, die zelf haar kind aan wiegendood verloor. In dit onderzoek werd duidelijk dat er een verband is tussen het enzym butyrylcholinesterase (BChE) in het bloed van de baby en wiegendood.

Het stofje BChE speelt een rol bij het onwillekeurige zenuwstelsel, en ook bij de wekreflex bij baby’s. Bij baby’s die overleden aan wiegendood is de hoeveelheid van dit stofje aanwezig in het lichaam vaak veel lager.

Uitkomst onderzoek

Tijdens het onderzoek werden 722 hielprikkaartjes met bloed van baby’s geanalyseerd, waarvoor de ouders toestemming hadden gegeven. De hoeveelheid van BChE in het bloed werd gemeten bij baby’s die overleden door wiegendood (67 baby’s), en baby’s die overleden door een andere oorzaak (41 baby’s). Die werden vergeleken met de bloedmonsters van tien levende baby’s met dezelfde leeftijd en geslacht.

Daaruit bleek dat het BChE niveau bij de wiegendood-babys significant lager was vergeleken met baby’s die overleden door een andere oorzaak, en vergeleken met de levende baby’s. Dat maakt dit stofje dus een biomarker voor het preventief opsporen en voorkomen van wiegendood.

Wel is het van belang dat er meer duidelijkheid komt over hoe vaak er sprake is van een verlaagde hoeveelheid BChE bij baby’s, waarvoor een grotere groep baby’s nodig is om te onderzoeken.

Risicofactoren wiegendood

Gelukkig is het aantal gevallen van wiegendood erg afgenomen sinds de jaren tachtig: toen trof wiegendood nog tweehonderd baby’s per jaar in Nederland. Dat komt omdat ouders steeds beter worden gewezen op risicofactoren door kraamverzorgers en het consultatiebureau. Risicofactoren zijn bijvoorbeeld:

• Onveilig beddengoed, door bijvoorbeeld een hoofdkussen voor volwassenen te gebruiken of je baby te diep in het deken in te stoppen
• Je kind te warm aankleden of onderstoppen
• Meeroken tijdens de zwangerschap: daarom is het zo belangrijk dat ook je partner stopt met roken
• Samen met je kind op een onveilige manier in hetzelfde bed slapen (co-sleepen)
• Je kind inbakeren als het al kan omrollen
• Je baby op zijn zij of buik laten slapen of
• Adembelemmering door voorwerpen als knuffels