Bevalangst: wat is het en hoe ga je ermee om?

Het is normaal om zenuwachtig of een beetje angstig te zijn voor de bevalling. Je weet niet wat je te wachten staat of hoe je zal reageren en deze onzekerheid zorgt voor spanning. Soms kan deze angst echter zo erg worden, dat we spreken over bevalangst. Ongeveer 1 op de 7 vrouwen heeft hier last van. De HEAR-studie onderzoekt hoe bevalangst ontstaat en wanneer hulp kan worden ingezet.

Wat is bevalangst?

Met bevalangst bedoelen we dat je zo angstig bent voor de baring dat je er elke dag mee bezig bent en het je dagelijks leven beïnvloedt. Je ligt er ‘s nachts van wakker, piekert of hebt bijvoorbeeld last van concentratieproblemen of paniekaanvallen. Sommige vrouwen durven zelfs niet zwanger te worden uit angst voor de bevalling. Het kan er ook voor zorgen dat je niet kunt genieten van je zwangerschap.

De angst kan verschillende vormen aannemen waaronder:

• Angst voor pijn
• Voor de gezondheid van de baby of je eigen lichaam
• Angst voor het toekomstig ouderschap
• keizersnede of een knip (episiotomie)
• Verlies van controle over jezelf en/of de situatie

Oorzaken van bevalangst

• Bevalangst kan zowel voorkomen bij vrouwen die nog nooit bevallen zijn als vrouwen die al een bevalling hebben meegemaakt. Er zijn verschillende oorzaken van bevalangst zoals:
• Verhalen van anderen. Over de bevalling gaan de wildste verhalen rond waarbij de meest negatieve of spectaculaire verhalen blijven hangen of op sociale media worden gezet. Dit geeft een vertekend beeld van de bevalling.
• Beperkte steun vanuit je omgeving. Vrouwen die minder steun ervaren vanuit de partner, ouders of vrienden ervaren vaker bevalangst dan degene die zich gesteund voelen.
• Een eerder trauma. Het kan zijn dat je eerder in je leven een traumatische ervaring hebt meegemaakt. Gedachtes of emoties over de bevalling kunnen deze gevoelens en herinneringen weer oproepen.
• Eerdere negatieve bevalervaring. Indien je eerder een bevalling hebt meegemaakt waar je met een negatief gevoel op terug kijkt kan dit leiden tot angst om dit nogmaals mee te maken. Een vragenlijst onderzoek onder vrouwen met een bevallingstrauma wees uit dat spoed maatregelen (zoals een keizersnede), het hebben van veel pijn maar ook een gebrek aan communicatie of steun kan leiden tot een traumatische bevalervaring.

Wat zijn de gevolgen?

• Niet kunnen genieten van je zwangerschap Voorop staat dat het erg vervelend is als je niet kunt genieten van deze bijzondere tijd in je leven doordat je lijdt aan bevalangst. Dit kan van grote invloed zijn op je humeur tijdens je zwangerschap.
• Geen of juist extra controles Het kan zijn dat je de zorg gaat vermijden: je gaat niet meer naar de controles bij de gynaecoloog of verloskundige. Andersom komt ook voor: je bent meer gefocust op je lichaam waardoor je vaker last krijgt van zwangerschapsklachten. Ter geruststelling bel je op of ga je langs bij je zorgverlener. Deze extra controles stellen je op dat moment gerust, maar zorgen helaas niet dat de angst weg blijft.
• Traumatische bevalervaring. Door bevalangst wordt de bevalling zelf ook vaker als vervelend of traumatisch ervaren dan bij vrouwen die geen bevalangst hebben. Er is een grotere kans op een langere bevallingsduur, meer keizersnedes of andere medische handelingen zoals pijnstilling.
• Psychologische problemen Vrouwen met bevalangst hebben een hoger risico op een postnatale depressie en een posttraumatische stress-stoornis (PTSS)

Wat kun je eraan doen?

Herken je de bovenstaande klachten?
Gelukkig zijn er verschillende dingen die je kan doen om je angst voor de bevalling te verminderen.

• Praat erover met je verloskundige/gynaecoloog. Dit is misschien wel het belangrijkste advies. Zij zien dit vaker en kunnen je helpen en voorlichten over specifieke angsten waar je mee zit. Als het nodig is, kunnen ze je ook verwijzen naar een psycholoog voor begeleiding. Bespreek ook je vragen met je verloskundige of gynaecoloog.
• Doe een (zwangerschaps)cursus. Er zijn verschillende zwangerschapscursussen die je kan volgen ter voorbereiding op de bevalling. Educatieklasjes, ontspanningsoefeningen en haptotherapie lijken effectief te zijn voor bevalangst. Maar ook (zwangerschaps)yoga, mindfulness of ademhalingsoefeningen behoren tot de mogelijkheden. Bedenk waar jij je goed bij voelt.
• Goede voorbereiding. Je weet niet wat je moet verwachten van een bevalling. Zoek daarom tijdens je zwangerschap betrouwbare informatie uit boeken of op websites over de bevalling zodat je op de hoogte bent. Het op papier zetten van een geboorteplan kan behulpzaam zijn om uit te zoeken wat jij wel en niet wil. Let wel: een bevalling loopt vaak niet zoals je van te voren verwacht. Bespreek het daarom met je verloskundigenpraktijk of ziekenhuis, zodat je een idee hebt van de haalbaarheid van je plan.
• EMDR therapie. Als je vorige bevalling erg traumatisch is geweest, kan je een post-traumatische stress stoornis (PTSS) hebben ontwikkeld. Hiervoor is gespecialiseerde hulp mogelijk in de vorm van EMDR therapie. EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Het is een bewezen effectieve behandeling voor het verwerken van een trauma zoals een bevallingstrauma.
• En bovenal: heb vertrouwen in je lichaam en jezelf en probeer je hieraan over te geven. Zorg voor voldoende rust en ontspanning.

De HEAR studie

Omdat bevalangst zo’n grote invloed op het leven kan hebben, is het belangrijk om hier meer aandacht aan te geven. De HEAR-studie onderzoekt daarom wanneer in de zwangerschap deze angst optreedt en of zwangere vrouwen graag extra hulp hiervoor zouden willen krijgen. Hierom hebben de onderzoekers van de HEAR-study een online vragenlijst ontwikkeld die je makkelijk op je smartphone of tablet in kan vullen.

Het onderzoek kijkt naar twee vraagstellingen.

• Is angst voor de bevalling gerelateerd aan zwangerschapsduur en zo ja: wanneer dan?
• Kunnen vrouwen deze gevoelens kwijt bij hulpverleners zoals gynaecologen of verloskundigen, of is er behoefte aan extra hulp hiervoor?

Door middel van de vragenlijst willen we kijken of zorgverleners standaard zouden moeten screenen op bevalangst en wanneer dit zou moeten gebeuren, zodat er zoveel mogelijk vrouwen geholpen kunnen worden.

Meedoen?

Voor deze studie zoeken we zwangere vrouwen (elke zwangerschapsduur) die nog niet eerder langer dan 16 weken zwanger zijn geweest. Je kan deelnemen als je last hebt van bevalangst, maar ook als je dit niet hebt. Met jouw deelname draag je bij aan een toekomst waarin meer aandacht is voor emoties rondom de bevalling. Zo help je andere zwangere vrouwen die hiermee worstelen.

Wil je graag meedoen aan dit onderzoek, meld je aan via www.olvg.nl/hear. Hier vind je ook meer informatie over het onderzoek.

Dit artikel wordt je aangeboden door OLVG.