Wat maakt een bevalling traumatisch?

Het kan zijn dat er door de artsen wordt gesteld dat een bevalling goed verliep, maar toch kan een vrouw het als traumatisch hebben ervaren, wat kan leiden tot een trauma of PTSS. Dit hangt helemaal af van de beleving van de vrouw en de manier waarop de bevalling verwerkt wordt.

Als tijdens je bevalling angst, machteloosheid, paniek of andere negatieve gevoelens de boventoon voerden door een fysieke of medische complicatie of onvoldoende emotionele steun, dan kan je dit als traumatisch ervaren en er een trauma aan overhouden. Je kunt hierbij denken aan een bevalling met een medische ingreep zoals een spoedkeizersnede, intense pijn, extreem bloedverlies, levensgevaar voor moeder of baby of andere complicaties. Het maakt het alleen maar erger wanneer een vrouw niet goed wordt ingelicht over de ingrepen die worden gedaan. Ook kan een vrouw zich erg onveilig hebben gevoeld, door bijvoorbeeld langere tijd alleen te zijn gelaten.

Dit zijn factoren die kunnen leiden tot trauma na de bevalling, maar deze lijst is niet uitsluitend:

• Medische complicaties bij jezelf (zoals uitscheuren) of bij je baby (zoals opname op een NICU of vroeggeboorte)
• Meerdere medische interventies tijdens de bevalling
• Een onverwachte, ongewenste wending van de bevalling, zoals een spoedkeizersnede of levensgevaar voor jou of je baby
• Gescheiden worden van je baby na de bevalling
• Niet mogen doen wat voor jou het beste is, bijvoorbeeld op je rug moeten liggen wanneer het voor jou beter voelt een andere positie aan te nemen.
• Controleverlies door de invloed die artsen willen/moeten uitoefenen op je bevalling
• Gevoel van gebrek aan steun tijdens de bevalling van je omgeving en de verloskundige/ziekenhuispersoneel om jouw wensen voor de bevalling te vervullen
• Overvallen worden door extreme pijn
• Geen uitleg krijgen over medische ingrepen of deze ondergaan zonder jouw toestemming
• Aan je lot worden overgelaten en niet de medische/emotionele hulp krijgen die je nodig hebt

Hoe groot is de kans op bevallingstrauma?

Psychische problemen tijdens of voor de zwangerschap, seksueel trauma of een eerdere depressie kunnen ervoor zorgen dat de kans op trauma na de bevalling en PTSS wordt verhoogd. Is dit het geval, dan is het een goed idee om hier tijdens de bevalling al over te praten of hulp te zoeken om deze trauma’s te verwerken.

Zo’n 10 tot 20 procent van de vrouwen ervaart de bevalling als traumatisch, en 1 tot 3 procent van de bevallen vrouwen ontwikkelt PTSS, wat ongeveer 2000 tot 5000 vrouwen per jaar zijn. De kenmerken van PTSS zijn de herbeleving van de bevalling (in nachtmerries of flashbacks), vermijding van het onderwerp ‘bevalling’ en negatieve stemming. Maar het kan ook goed zijn dat je geen last hebt van deze symptomen, maar wel je bevalling als traumatisch hebt ervaren.

Tips voor het verwerken van een traumatische bevalling

1. Erken je trauma. Hoewel zorgverleners je kunnen vertellen dat je bevalling goed is verlopen, kan jij het alsnog als een trauma hebben ervaren. Hoe moeilijk het dus ook is om te erkennen dat je een traumatische bevalling hebt gehad, mede door onbegrip van je omgeving, het is belangrijk het te erkennen en het uit te spreken om de eerste stap tot verwerking te zetten.
2. Schrijf je bevallingsverhaal uit. Schrijven kan een ontzettend goede manier zijn om heftige ervaringen te verwerken. Dit betekent waarschijnlijk dat je alle emoties en gevoelens zult herbeleven, maar dat is juist nodig om het te verwerken. Ook brengt het voor jezelf in beeld waar het voor jouw gevoel is fout gegaan. Het is ook belangrijk om op deze manier de hele bevalling in kaart te brengen als je besluit professionele hulp te zoeken.
3. Trek je niet te veel aan van het commentaar van je omgeving. Iedereen zal wel wat vinden van het feit dat jij je getraumatiseerd voelt door de bevalling. Sommigen zullen het begrijpen waar je gevoelens vandaan komen, anderen totaal niet. Het belangrijkste is dat jij weet hoe jij je bevalling hebt ervaren, en dat je dat nu wilt verwerken en je beter wilt voelen. De mening van mensen die dit niet begrijpen, doen er dus even niet toe. Omring jezelf en praat met mensen die je wel begrijpen en steunen zodat je je niet alleen in dit proces voelt.
4. Geef jezelf tijd. Je hoeft dit niet binnen 2 weken verwerkt te hebben, dat is ook haast niet realistisch. Deze eerste weken krijgen vrouwen met bevallingstrauma meestal eerst te maken met negatieve gevoelens en herinneringen over de bevalling. Heb je na 6-8 weken nog steeds deze negatieve gevoelens, dan is het wellicht een goed idee om het verwerken ervan serieus te gaan nemen, omdat je wellicht kampt met een trauma of PTSS.
5. Zoek professionele hulp. De verwijzing van een huisarts naar de psycholoog lijkt misschien een grote stap, maar in vele gevallen is dit nodig om je trauma te kunnen verwerken. Deze mensen zijn gespecialiseerd in de begeleiding van het verwerken van dit soort trauma’s en zijn er om je te helpen. Zo’n traject kan lang of kort zijn, afhankelijk van iedere vrouw. Je kunt ook eens een kijkje nemen op Stichting Bevallingstrauma.